Wi-Fi 6 ve Wi-Fi 6E teknolojisiyle desteklenen cihazlar ev ve ofislerde yaygınlaşmaya başladı. Mevcut kablosuz bağlantı teknolojileri eskidi diyemeyiz, ancak bu standartların halefi çoktan kullanıma sunuldu bile: Wi-Fi 7.
Wi-Fi 7 de tıpkı önceki teknolojiler gibi. Daha yüksek veri hızları, daha düşük gecikme süresi, daha fazla bağlı cihazı idare etme yeteneği ve farklı geliştirmelerle birlikte mevcut standardı geliştirmek üzere geliyor. Destekli ürünler bir süredir piyasada ve zamanla yaygınlaşıyor. Wi-Fi 7 destekli modemler, yönlendiriciler, mesh sistemler ve anakartları görmeye başladık. Artık yeni nesil akıllı telefonlar da son bağlantı teknolojileriyle birlikte sunulacak.
Wi-Fi Alliance, yeni standardı henüz Ocak 2024’te onayladı. Diğer yandan, piyasadaki bazı büyük oyuncular Wi-Fi 7 yönlendiricileri erkenden piyasaya sürmeye başlamıştı. Tahmin edebileceğiniz üzere, satışa sunulan ilk ürünler premium sınıfa hitap ediyor, yani çok pahalı. O halde kendimize birkaç soru sormamız gerekiyor. Wi-Fi6E ve Wi-Fi 7 arasındaki fiyat farkını ödemeye değer mi? Ekosistemin henüz tam olarak oturmadığı bir dönemde Wi-Fi 7 isteyenler ne gibi avantajlar elde edecek? Avantajlardan faydalanabilmek için Wi-Fi 7 destekli cihazları ne kadar beklememiz gerekiyor? Sorularınızı mümkün oldukça yanıtlamaya çalışacağız.
Yeni bir ağ donanımı almayı düşünüyorsanız veya mevcut bağlantınızı geliştirmek istiyorsanız Wi-Fi 7 radarınızda olmalı. İlk süreçlerde fiyatlar biraz pahalı olabilir fakat tıpkı diğer standartlarda olduğu gibi zaman içinde daha ucuz ve ulaşılır hale gelecektir. Wi-Fi 6’nın halefi hakkında bilmeniz gereken her şeyi burada bulabilirsiniz.
Resmi olarak 802.11be olarak bilinen Wi-Fi 7, Wi-Fi 6E tarafından ortaya konan temel üzerine inşa edildi. Bu da 2.4 GHz, 5 GHz ve 6 GHz kablosuz bantlarını desteklediği anlamına geliyor. Ancak Wi-Fi Alliance, çeşitli iyileştirmelerle birlikte Wi-Fi 7’nin Wi-Fi 6E’ye kıyasla daha yüksek aktarım hızları sunmasını, gecikme süresini azaltmasını ve genel ağ kapasitesini artırmasını sağladı.
Bu hedeflere ulaşmak için maksimum kanal bant genişliği 160 MHz’den 320 MHz’e iki katına çıkarılırken, maksimum MU-MIMO uzamsal akış sayısı da 8’den 16’ya çıktı. Karesel genlik modülasyonu (QAM), radyo sinyallerine daha fazla veri sıkıştırmak ve düzenlemek için kullanılan yöntemlerden biri. Wi-Fi 6 ve 6E’de 1024 QAM uygulanırken, Wi-Fi 7 ile 4098 (4K) QAM’ye sıçrama gerçekleşti. TP-Link’e göre 1024 QAM’den 4K QAM’ye geçiş ile %20 oranda teorik veri hızı iyileştirmesi sağlandı. Daha yüksek veri hızları ve spektral verimlilik sayesinde, Wi-Fi 7 yönlendiriciler daha fazla sayıda kablosuz cihaza güvenilir bir şekilde hizmet verebiliyor.
Wi-Fi 7, yönlendiricilerin aynı anda birden fazla kablosuz bant ve kanal kullanarak bir Wi-Fi 7 istemcisine bağlanmasına olanak tanıyan Multi-Link Operation (MLO) teknolojisini destekliyor. Örneğin bir Wi-Fi 7 aygıt 2.4 GHz, 5 GHz ve 6 GHz bantlarını birleştiren tek bir birleşik bağlantı kullanarak bir Wi-Fi 7 yönlendiricisine bağlanabilir. Bu yöntem daha düşük gecikme süresi, daha yüksek veri hızları, gelişmiş bant yükü dengeleme ve daha yüksek ağ güvenilirliği gibi birçok avantaj sunmakta.
Wi-Fi 6E ile birlikte maksimum 9,6 Gbps’lik teorik maksimum veri hızı sunulabiliyordu. Tüm gelişmelerle birlikte Wi-Fi 7, maksimum hızı 46 Gbps’ye ulaştırabiliyor. Bahsettiğimiz değerler kağıt üzerinde, yani aldığımız cihazlarda bu değerleri görmek pek mümkün olmayabilir. Yine de Wi-Fi 6E’ye kıyasla ağ verimindeki potansiyel artış çok büyük.
Wi-Fi 6, Wi-Fi 5’e göre yalnızca artan hız artışları sunuyordu. Wi-Fi 7 ise çok yüksek bant genişliğiyle birlikte ışık hızında bağlantılar sağlayabilecek. Bu nedenle endüstride “802.11be EHT” şeklinde bir isimlendirme var. Sondaki EHT eki Son Derece Yüksek Verimlilik anlamına gelen Extremely High Throughput’tan geliyor.
Yedinci nesil Wi-Fi, önceki standartlar gibi geriye dönük uyumlu olacak. Ancak 802.11be ile sunulan yeni özelliklerden ve gelişmiş performanstan yararlanmak için cihazların Wi-Fi 7 destekli olması gerekecek. Başka bir deyişle, bağlantı sağladığınız akıllı telefonlar, dizüstü bilgisayarlar, TV’ler ve diğer cihazların yanı sıra yeni yönlendiriciler ve erişim noktaları gerekiyor.
Wi-Fi 6 iki yıl önce resmi olarak piyasaya sürüldüğünde, Frequency-Division Multiple Access (OFDMA), Multi-User, Multiple-Input, Multiple-Output (MU-MIMO) ve Target Wake Time (TWT) dahil olmak üzere genel performansı artırmak için tasarlanmış birkaç yeni kablosuz teknoloji kullanıma sunuldu. Aynı teknolojiler bazı küçük değişikliklerle birlikte Wi-Fi 7’de de mevcut olacak.
Özetle OFDMA, kanalları kaynak birimlerine (RU-resource unit) bölerek aynı anda birden fazla kullanıcıya iletilebilen daha küçük veri paketleri için olanak sağlıyor. Böylelikle gecikme süresi azaltılırken ağ kaynakları daha verimli kullanılabiliyor.
MU-MIMO ile kablosuz yönlendiriciler, eşzamanlı veri iletimine izin vermek için farklı uzamsal akışlar kullanarak video akışı ve çevrimiçi oyun gibi uygulamalar için daha yüksek performans sunabiliyor. TWT ise istemci cihazların ağa erişmeleri gerekene kadar uyku durumunda kalmalarını sağlayarak pil ömrünün korunmasına yardımcı oluyor. Wi-Fi 7 standardı bu (ve diğer) mevcut Wi-Fi 6 ve Wi-Fi 6E teknolojileri üzerine inşa edilecek ve birkaç yeni teknolojiyi de beraberinde getirecek.
Wi-Fi 7 hala Wi-Fi 6E ile aynı üç bandı kullanıyor: 2,4 GHz, 5 GHz ve 6 GHz. Peki Wi-Fi 7’nin önemi ne? Daha geniş kanallarla geliyor. Wi-Fi 7, 6 GHz bandının kanal boyutunu 160 MHz’den 320 MHz’e çıkararak ikiye katlıyor. Bunu iki şeritten dört şeride uzanan bir otoyol gibi düşünün; yani tek seferde iletilebilecek veri miktarı büyük ölçüde artacak. Sertifikalı yonga setleri üreten şirketlerden biri olan Intel’e göre, tipik bir Wi-Fi 7 dizüstü bilgisayar, Wi-Fi 6/6E ile mümkün olan 2,4 Gbps’den 2,4 kat daha hızlı olan 5,8 Gbps’lik bir “maksimum potansiyele” ulaşabilir.
Wi-Fi 7’ye yönelik bir diğer önemli adım ise Multi-Link Operation (MLO-Çoklu Bağlantı Operasyonu). Wi-Fi 6 ve 6E birden fazla banda erişim sağlarken, cihazlar aynı anda yalnızca bir banda bağlanabiliyordu. MLO, Wi-Fi 7 cihazlarının aynı anda iki banda bağlanmasına olanak tanıyor. Bu sayede daha yüksek hızlarla birlikte gelişmiş güvenilirlik ve ultra düşük gecikme süreleri elde edilebilecek.
Otoyol benzetmesine geri dönelim. Wi-Fi’nin eski sürümlerinde, arabalar aynı anda yalnızca bir şeritte hareket edebiliyordu ve trafik sıkışıklığı olduğunda farklı bir şeride geçebiliyordu. MLO ile arabalar aynı anda iki otoyolda seyahat edebilecek ve trafik sıkışıklığının getirdiği yavaşlamaların önüne geçebilecek.
Yeni standart, gecikmeyi ve paraziti daha da azaltmak için tasarlanmış Multiple Resource Unit (MRU-Çoklu Kaynak Birimleri) kullanan gelişmiş OFDMA işlemleri sunacak. En büyük gelişme ise MU-MIMO akışlarının iki katına çıkarılarak 16’ya yükseltilmesi. Bu, endüstrinin Wi-Fi 6’ya kıyasla bu kadar büyük genel verim artışlarını sunabilmesinin arkasındaki temel itici güç.
Ek olarak, Wi-Fi 7 ile yönlendiricinin belirli veri iletimi türleri için bant genişliğini ayırmasına olanak tanıyan Restricted Target Wake Time (Kısıtlı Hedef Uyanma Süresi) özelliğiyle sunulması bekleniyor. Amaç ise ağ kaynaklarını optimize ederken bağlı cihazların pil ömrünü korumak. Kısa bir özet geçerek Wi-Fi 7’nin yeniliklerine bakalım:
- Artırılmış Kanal Bant Genişliği: Wi-Fi 7, maksimum kanal bant genişliğini 160 MHz’den 320 MHz’e iki katına çıkararak daha hızlı veri iletimi sunacak. MHz aralığı ne kadar büyük olursa, içine o kadar fazla veri koyabilirsiniz. Bu genişletilmiş bant genişliği ile her zamankinden daha yüksek kablosuz indirme hızları görebilirsiniz. Her bant kanallara bölünmekte. 2.4-GHz bandı her biri 20 megahertz (MHz) olan 11 kanaldan oluşuyor. 5-GHz bandında 45 kanal var, ancak 20 MHz sınırının aksine 40 MHz veya 80 MHz kanallar oluşturmak için birleşebilirler. 6-GHz bandı 60 kanalı destekliyor ve Wi-Fi 6E ile bu kanallar 160 MHz’e kadar genişleyebiliyor. Wi-Fi 7, 320 MHz genişliğe kadar olan kanalları destekleyecek. Kanal ne kadar genişse, o kadar fazla veri iletebilecek.
- 4K Quadrature Amplitude Modulation (QAM): QAM tarafındaki gelişmeler, her sinyalin bir kanala Wi-Fi 6E’ye göre %120’ye kadar daha fazla veri sığdırmasını sağlayacak. QAM, radyo frekansı dalgalarında veri iletmek ve almak için kullanılan bir yöntem. Ne kadar yüksek olursa o kadar fazla bilgi toplayabilirsiniz. Wi-Fi 7 4K-QAM desteği sunarken, Wi-Fi 6 1.024-QAM ve Wi-Fi 5 256-QAM ile sınırlıydı. Sonuç olarak, QAM arttıkça menzil düşer ve daha güçlü bir sinyale ihtiyaç duyarsınız.
- Multi-Link Operation (MLO): Bu özellik, cihazların bağlantıları iki veya üç banda (2,4 GHz, 5 GHz ve 6 GHz) yaymasını sağlayarak hızı ve kararlılığı artıracak. Bir bant kapsama alanı dışındaysa, cihaz yeniden bağlanmaya gerek kalmadan sorunsuz bir şekilde diğerine geçebilecek. Wi-Fi 7’deki belki de en heyecan verici gelişme bu. MLO, bantlar arasında çeşitli frekansları tek bir bağlantıda birleştirebiliyor. Bir Wi-Fi 7 yönlendirici, aynı anda farklı bantlardaki iki veya daha fazla kanal üzerinden bir Wi-Fi 7 cihazına bağlanabilir. MLO potansiyel olarak daha fazla veri iletebilen daha geniş kanallar sağlamakta. Hız her zaman öncelikli değildir, ancak MLO aynı zamanda daha verimli performans sağlıyor. Bir Wi-Fi 7 yönlendirici, tıkanıklığı ve diğer parazitleri hesaba katabilir ve bu sorunların üstesinden gelebilmek için en iyi kanalı seçerek veri iletimi yapabiliyor. Böylelikle istikrarlı bir bağlantı sağlanıyor ve düşük gecikme süresi korunuyor.
- Geliştirilmiş Gecikme Süresi: Üç bandın tamamının entegrasyonu, ulaşım süresi kısıtlamasını azaltarak veri paketlerinin anında iletilmesi olasılığını artırıyor. Bu ilerlemeler, özellikle çevrimiçi oyun ve video konferans gibi düşük gecikme gerektiren uygulamalar için faydalı.
- MU-MIMO Geliştirmesi: Wi-Fi 7 daha fazla çok kullanıcılı, çok girişli, çok çıkışlı (MU-MIMO) uzamsal akışı destekliyor. Başka bir deyişle, yönlendiricilerin aynı anda daha fazla cihazla iletişim kurması sağlanıyor. Özellikle çok sayıda kişinin ağa bağlantığı ortamlarda verimlilik ve stabilite artacak.
- Multi Resource Unit (RU): Eski Wi-Fi 6/6E ve önceki sürümlerde, yüksek hızlı bir kanalın bir kısmı başka bir cihaz tarafından kullanıldığında kanalın tamamı kullanılamıyordu. Wi-Fi 7 ile boş alan varsa kanal paylaşılabiliyor.
- Sıkıştırılmış Bloklar: 512’li sıkıştırılmış blok yapısı ile azaltılmış ek iletişim yükü.
Özetle daha hızlı, daha güvenilir, düşük gecikmeli performansı sürdürebiliyor, daha verimli ve daha fazla cihazla birlikte daha stabil bağlantı sunuyor. Bu avantajlarla birlikte kablosuz bağlantı teknolojileri kablolu bağlantıya biraz daha yaklaştı diyebiliriz. Özellikle çevrim içi oyunlarda ve bulut tabanlı oyunlarda deneyim iyileşecek. Wi-Fi 7 ayrıca tıkanıklık ve parazitle de mücadele ederek cihazların yoğun olduğu veya komşu ağların çakıştığı alanlara somut faydalar getiriyor. Kalabalık ortamlarda sağlanan gelişmiş bağlantı deneyimi, özellikle şirketler, büyük mekanlar ve açık alanlar için çok daha önemli.
Wi-Fi 7 cihazlar ve yönlendiriciler 2023 yılının başlarında piyasaya çıkmaya başladı. Destekli cihazlar kullanana kadar yeni standardın avantajlarını hissetmeyeceksiniz. İyi olan şu ki, Wi-Fi 7 yönlendiriciler geriye dönük olarak uyumlu. Yani geleceğe yatırım olarak yeni standarttan yararlanan ürünler alınabilir.
Cihaz tarafında ise Wi-Fi 7’li akıllı telefonlar ve dizüstü bilgisayarlar görmeye başlıyoruz. Qualcomm, Intel, Broadcom ve MediaTek dahil olmak üzere tüm büyük yonga üreticileri artık Wi-Fi 7 sertifikalı yonga setleri sunuyor. Ayrıca 2024 yılında 233 milyondan fazla Wi-Fi 7 cihazının pazara gireceği söyleniyor.
Wi-Fi 7, Wi-Fi 6E’ye kıyasla çeşitli yönlerden geliştirmeler sunan önemli bir yükseltme. Daha yüksek verim, daha düşük gecikme süresi, artırılmış kapasite ve daha yüksek ana taşıyıcı hızları (ağ sistemleri için) sunuluyor. Diğer yandan, birçok yönlendirici üreticisi bu Wi-Fi 7 geliştirmelerini daha hızlı çok çekirdekli SoC’ler ve 10 Gbps LAN/WAN bağlantı noktaları gibi donanım düzeyinde güzelliklerle tamamlıyor.
Asıl düşünmemiz gereken ise maliyetler. Şu andan Wi-Fi destekli ağ ürünlerinin fiyatı çok pahalı. Bu yönlendiricileri yüksek fiyatlarla erkenden satın alanlar, öncelikle mümkün olan en yüksek performansı isteyen ve Wi-Fi 7 ürünler piyasaya çıktığında ilk günden hazır olmak isteyen bütçeli kişiler.
Tamamen işlevsel bir Wi-Fi 7 ağına sahip olmak için gerekli sürücü/yazılım gereksinimleri henüz tam olarak hazır değil. Evet Wi-Fi 7 kullanılabilir, ancak pazarın yeni standardı tam olarak benimsemesi için biraz daha zaman var. En azından 2024 sonu ve 2025 başlarına kadar işlerin rayına oturmasını bekleyebilirsiniz. Hayır ben gerekli bütçeye, destekli cihaza sahibim ve yüksek performans istiyorum diyorsanız geçiş yapabilirsiniz.
Evet, uyumlu. Mevcut tüm dizüstü bilgisayarlarınız, akıllı telefonlarınız ve TV’leriniz, şimdiye kadar olduğu gibi Wi-Fi 7 yönlendirici ile çalışmaya devam edecek.
Wi-Fi 7’yi kullanmak için en az bir Wi-Fi 7 yönlendiriciye ve Wi-Fi 7 özellikli bir cihaza ihtiyacınız var. Bununla birlikte, eski donanımınızı yeni bir Wi-Fi 7 yönlendirici ile kullanmaya devam edebilirsiniz.
Mevcut tüm uygulamalarınız Wi-Fi 7 ile gayet iyi çalışacaktır. Artırılmış, sanal ve genişletilmiş gerçeklik (AR/VR/XR) uygulamaları, sürükleyici 3D eğitim ve ultra yüksek çözünürlüklü (8K) video akışı gibi daha yeni, üst düzey programlarda Wi-Fi 7’ye ihtiyacınız olacak. Bu teknolojilerden en iyi şekilde yararlanmak için Wi-Fi 7’ye ihtiyacınız olacak.
Evet, duruma göre fayda sağlayabilir. Örneğin, cihazların her üç bant (2.4 GHz, 5 GHz veya 6 GHz) üzerinden veri gönderip almasını sağlayan yerleşik çoklu bağlantı işlemi sayesinde size mümkün olan en iyi hızı sağlamak için gerektiğinde bunlar arasında geçiş yapabilir veya bunları birleştirebilir. Bu sayede, alt kattaki komşunuzun çocukları aynı anda üç ayrı TV’de 4K video izlemeye başlarsa, ağınız mevcut ağ alanından en iyi şekilde yararlanmak için otomatik olarak ayarlanacak.
Akıllı telefon veya diğer cihazlar fark etmeksizin, satın almış olduğunuz Wi-Fi 7 destekli ürünler tek başına bir anlam ifade etmiyor. Wi-Fi 7 ile çalışan bir ağ cihazı kullanmadığınız sürece Wi-Fi 7’nin tüm nimetlerinden faydalanamazsınız.
Bu mümkün. Bilgisayarınızda boş bir PCIe NGFF 2230 M.2 yuvasına ihtiyacınız olacak. Bu yuvaya yaklaşık 40 dolarlık Intel BE200 Wi-Fi 7 adaptörünü takabilirsiniz. Bilgisayarınızda ayrıca Linux ya da Windows çalışıyor olmalı ve Intel işlemciye sahip olmalı.
- ASUS ROG Phone 7
- ASUS ROG Phone 8
- ASUS ROG Phone 8 Pro
- ASUS Zenfone 10
- ASUS Zenfone 11 Ultra
- Google Pixel 8
- Google Pixel 8 Pro
- Motorola Edge 50 Ultra
- Motorola Edge+
- Nubia Z50S Pro
- OnePlus 12
- OnePlus 12R
- OnePlus Ace 3
- OnePlus Open
- Samsung Galaxy S23 Ultra (Cihaz yazılımında devre dışı bırakılmış halde)
- Samsung Galaxy S24 Ultra
- Samsung Galaxy Z Fold 5 (Cihaz yazılımında devre dışı bırakılmış halde)
- Vivo X Fold 3
- Vivo X Fold 3 Pro
- Vivo X100
- Vivo X100 Pro
- Vivo X100 Ultra
- Vivo X100s
- Vivo X100s Pro
- ZTE nubia Red Magic 9 Pro
- ZTE nubia Red Magic 9 Pro+
- ZTE nubia Z60 Ultra
- Xiaomi 13T Pro
- Xiaomi 14
- Xiaomi 14 Pro
- Xiaomi 14 Ultra
- Xiaomi Mix Fold 3
- Redmi K70
- Redmi K70 Pro
- realme GT5
- realme GT5 Pro
- Meizu 21
- Honor Magic 5
- Honor Magic 5 Pro
- Honor Magic 5 Ultimate
- Honor Magic 6
- Honor Magic 6 Pro
- Oppo Find X7 Ultra
- Oppo Find X6
- Oppo Find X6 Pro
- OnePlus 11
- OnePlus Ace 2 Pro
Apple tarafında iPhone 16 Pro ve iPhone 16 Pro Max modellerinin Wi-Fi 7 desteğiyle gelmesi bekleniyor. Bunların yanı sıra Pixel 9 serisi, Google Pixel 8a, Samsung Galaxy Z Flip 6, Samsung Galaxy Z Fold 6 (potansiyel olarak Samsung Galaxy Z Fold 6 Ultra) ve OnePlus Open 2 gibi Android cihazlar Wi-Fi 7 desteğiyle gelecek.
İlave olarak, bazı cihazlar Wi-Fi 7’yi destekleyecek donanıma sahip olsa da daha sonraki bir tarihte tam olarak etkinleştirmek üzere sürücü/firmware/yazılım güncellemelerine ihtiyaç olacak.
