Apep Nebulası: Ölmekte Olan Yıldızların Şiddetli Sonu

Avustralya merkezli bir gökbilimci ekibinin incelediği Apep Nebulası, son derece etkileyici bir yıldız yapısı olarak kabul ediliyor. Bu nebulanın, bugüne kadar görülmüş en etkileyici yıldız yapılarından biri olduğu ifade ediliyor.

Ölmekte Olan Yıldızların Şiddetli Sonu

En büyük yıldızlar, yaşamlarının sonunda süpernova patlamasına dönüşmeden önce dış katmanlarını şiddetle fırlatarak sadece ağır çekirdeklerini geride bırakır. Bu tür yıldızlara, gökbilimcilerin onuruna, Wolf-Rayet yıldızları denir.

Bu yıldızların güçlü yıldız rüzgarları, ikili sistemlerdeki daha zayıf yıldızların rüzgarlarıyla çarpıştığında karbon açısından zengin soğuk bölgeler oluşur. Bu alanlar, evrende ilk kez karbon tozunun ortaya çıktığı yerlerdir ve bizim temel yapı taşlarımızın oluştuğu yerler olarak kabul edilir.

Apep, diğer Wolf-Rayet yıldızlarından farklı olarak tozu spiral şekilde değil, daha geniş bir açılı koni şeklinde dışarı atıyor. Yeni JWST verileri, Apep’in tek bir güçlü yıldızdan değil, iki eşit güçlü Wolf-Rayet yıldızından oluştuğunu gösteriyor.

2018’de gündeme gelen üçüncü bir uzak yıldızın sisteme dahil olup olmadığı belirsizken, yeni veriler bu yıldızın da sisteme ait olduğunu doğruladı. JWST’nin MIRI kızılötesi kamerasıyla elde edilen görüntüler, sıcak yapıları mavi ve soğuk yapıları kırmızı olarak gösteriyor. Üç ayrı toz kabuğu, yavaşça soğuyan dış tabakalarıyla dikkat çekiyor.

“Üçüz” Yıldız Sistemi

Macquarie Üniversitesi’nden yüksek lisans öğrencisi Ryan White’ın yaptığı çalışma, yıldızların yörüngesini çözmek için hızlı bir bilgisayar modeli geliştirdi. Bu model, toz kabuklarında bir ‘ısırık’ boşluğu keşfetti ve bu boşluğun, üçüncü yıldızın rüzgarı tarafından açıldığını gösterdi. Apep’in yalnızca ikili değil, üçlü bir yıldız sistemi olduğu bilimsel olarak kanıtlandı.

Kozmik Güzellik ve Bilimsel Keşif İç İçe

Caltech’ten Yinuo Han liderliğindeki bir çalışma, tozun nasıl soğuduğunu ve sistemin düşündüğümüzden daha uzak olduğunu ortaya koydu. Bu, yıldızların aslında çok daha parlak olduğunu ve önceki “yavaş rüzgar ve hızlı dönüş” hipotezini zayıflattığını gösterdi. Araştırmacılar, Apep gibi sistemlerin yalnızca yıldızların ölümünü değil, evrendeki karbonun ve dolayısıyla yaşamın kökenini anlamak açısından da büyük önem taşıdığını vurguluyor.

Bilim adamları, “yıldız ölümünün şiddetiyle oluşan bu karmaşık yapılar Newton’u bile büyüleyecek türden” diyerek, bu keşiflerin hem bilimsel hem de estetik açıdan olağanüstü olduğunu ifade ediyor.